رنگرزی پارچه و لباس
اﺳﺘﻔﺎدﻩ از رﻧﮓ در ﮐﺎﻻهای ﻧﺴﺎﺟﯽ و ﺗﺰﺋﯿﻨﯽ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ زﯾﺒﺎﯾﯽ و ﺗﺄﺛﯿﺮ آن در روح اﻧﺴﺎن از زﻣﺎن های ﺧﯿﻠﯽ ﻗﺪﯾﻢ ﻣﻌﻤﻮل و ﻣﺘﺪاول ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ. ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ های زﯾﺎدی از دﯾﺮﺑﺎز در ﮐﺎر رﻧﮕﺮزی و ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﻮاد رﻧﮕﺰا ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪﻩ اﺳﺖ، ﺑﻪ ﻃﻮری ﮐﻪ اﻣﺮوزﻩ اﯾﻦ ﺻﻨﻌﺖ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﺟﺪﯾﺪﺗﺮﯾﻦ ﻓﻨﻮن رﻧﮕﺮزی و ﺑﻪ ﮐﺎرﮔﯿﺮی اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻮاد رﻧﮕﺰا ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﻣﻄﻠﻮب ﺗﺮﯾﻦ ﮐﺎﻻهای رﻧﮕﺮزی ﺷﺪﻩ را در ﻓﺎم های ﻣﺘﻌﺪد ﺑﻪ ﺑﺎزار ﻋﺮﺿﻪ ﻧﻤﺎﯾﺪ. ﻣﻮاد رﻧﮕﺰای اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﺷﺪﻩ درﻓﺮآﯾﻨﺪ رﻧﮕﺮزی ﺑﻪ 2 روش ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ؛ ﮐﻪ ﯾﮑﯽ ازآن ها ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺑﺮ اﺳﺎس ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ و دﯾﮕﺮی ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻮع ﮐﺎرﺑﺮد ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. از نظر ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺑﺮاﺳﺎس ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ، ﻣﻮاد رﻧﮕﺰا ﺑﻪ ﮔﺮوﻩ های ﭘﯿﮕﻤﻨﺖ ها، ﻣﻮاد رﻧﮕﺰای اﺳﯿﺪی، ﻣﻮاد رﻧﮕﺰای آزو، ﻣﻮاد رﻧﮕﺰای آﻧﺘﺮاﮐﯿﻨﻮن، ﻣﻮاد رﻧﮕﺰای ﺧﻤﯽ، ﻣﻮاد رﻧﮕﺰای اﯾﻨﺪﯾﮕﻮ، ﻣﻮاد رﻧﮕﺰای آرﯾﻞ ﮐﺮﺑﻮﻧﯿﻮم، ﻣﻮاد رﻧﮕﺰای ﭘﻠﯽ ﻣﺘﯿﻦ، ﻣﻮاد رﻧﮕﺰای ﻣﺘﺎﻟﻮﺳﯿﺎﻧﯿﻦ، ﻣﻮاد رﻧﮕﺰای ﻧﯿﺘﺮو، ﻣﻮاد رﻧﮕﺰای ﻧﯿﺘﺮوزو و ﻣﻮاد رﻧﮕﺰای ﻣﺘﻔﺮﻗﻪ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺑﻨﺪی ﻣﯽ ﮔﺮدﻧﺪ. ﻣﻮاد رﻧﮕﺰای ﻃﺒﯿﻌﯽ با ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺒﻊ اﺳﺘﺨﺮاج شان به 3 گروه تقسیم می شوند:
1) ﻣﻮاد رﻧﮕﺰای ﺑﻪ دﺳﺖآﻣﺪﻩ ازﮔﯿﺎهانی ﻣﺜﻞ ﻧﯿﻞ(ایندیگو)، روﻧﺎس و ﻏﯿﺮﻩ ﮐﻪ از رﯾﺸﻪ، ﮔﻞ، ﺑﺮگ، ﻣﯿﻮﻩ وپوﺳﺖ گیاهان ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽ آﯾﻨﺪ.
2) ﻣﻮاد رﻧﮕﺰای ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪﻩ از ﺟﺎﻧﻮران ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗﺮﻣﺰداﻧﻪ و ﺻﺪف ارغوان
3) و رنگزاهایی که از ﻣﻮاد ﻣﻌﺪﻧﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽ آﯾﻨﺪ ﻣﺜﻞ ﺧﺎک اُخرا (سرخ)
ﮐﺎﻻی رﻧﮕﺮزی به ﻣﺎدﻩای ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﻋﻤﻠﯿﺎت رﻧﮕﺮزی روی آن اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﮔﯿﺮد. ﮐﺎﻻی رﻧﮕﺮزی و ﯾﺎ ﺑﻪ ﻋﺒﺎرﺗﯽ ﮐﺎﻻی ﻧﺴﺎﺟﯽ، ﺑﻪ 3 شکل می باشد ﮐﻪ ﻋﺒﺎرت اند از اﻟﯿﺎف، ﻧﺦ و ﭘﺎرﭼﻪ.
رنگزاهای مصنوعی(شیمیایی)
ﻣﻮاد رﻧﮕﺰای ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ را ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪ ﺧﻮاص آن ﻫﺎ و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻣﻮاد ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی می کنند. شیوه و تکنیک رنگرزی به نوع الیاف بستگی دارد. رنگ های مصنوعی به چند دسته تقسیم می شوند:
- رنگ های مستقیم
- رنگ های خُمی
- رنگ های رِاَکتیو
- رنک های بازیک
- رنگ های اسیدی
- رنگ های دیسپِرس
- رنگ های مِتال کُمپلِکس و غیره
